ولایت اهل بیت علیهم السلام دو گونه است: ا . ولایت تکوینى ۲ . ولایت تشریعى .

ولایت تکوینى بدین معناست که حضرات معصومین علیهم السلام به اذن و اراده الهى، مى‏توانند در مقام تکوین و عینیات خارجى، دخل و تصرف کنند، مانند معجزات انبیاء علیهم السلام و کرامات اولیاء علیهم السلام، و ولایت تشریعى، به معناى ولایت و سرپرستى جامعه و مؤمنین است . امامان معصوم علیهم السلام، هر کدام در زمان خود، ولى و سرپرست جامعه بوده و مردم را هدایت تشریعى مى‏کنند .
از جمله وظایف مهم منتظران در زمان غیبت، چنگ زدن به ریسمان ولایت اهل بیت علیهم السلام است . امام صادق علیه السلام فرمودند:
«طوبى لشیعتنا المتمسکین بحبلنا فى غیبه قائمنا;
خوشا به حال شیعیان ما! آنان که در زمان غیبت قائم ما به ریسمان [ولایت] ما تمسک مى‏جویند .»
همچنین امام سجاد علیه السلام فرمودند:
«من ثبت على موالاتنا «ولایتنا» فى غیبه قائمنا اعطاه الله عزوجل اجرالف شهید من شهداء بدر و احد;
هر کس در غیبت قائم ما بر دوستى [و عقیده به امامت ما] ثابت قدم باشد، خداى متعال اجر هزارشهید از شهداى بدر و احد به او عطا مى‏کند .»
و نیز امام صادق علیه السلام فرمود:
«یاتى على الناس زمان یغیب عنهم امامهم;
زمانى بر مردم فرا رسد که پیشوایشان از آنان غایب گردد .»
زراره پرسید: در آن زمان مردم چه کنند؟ امام علیه السلام فرمود:
«یتمسکون بالامر الذى هم علیه حتى یتبین لهم;
به همان امر [ولایتى] که برآنند چنگ زنند، تا برایشان آشکار شود .